Không chủ quan với xem kèo nhà cái do não mô cầu

Theo Bộ Y tế, trong năm 2015 và những tháng đầu năm 2016, tại một số tỉnh, thành đã ghi nhận các trường hợp mắc xem kèo nhà cái do não mô cầu (NMC), trong đó đã có trường hợp tử vong. Để người dân biết cách phòng ngừa, điều trị xem kèo nhà cái này, phóng viên (PV) Báo Đồng Tháp có cuộc trao đổi với bác sĩ (BS) Đoàn Tấn Bửu, Giám đốc Sở Y tế.

Bác sĩ Đoàn Tấn Bửu

PV:Xin BS cho biết sơ lược về xem kèo nhà cái do NMC?

BS. Đoàn Tấn Bửu (Đ.T.B.): xem kèo nhà cái NMC là xem kèo nhà cái nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn Nesseria meningitidis gây ra. Vi khuẩn này có thể gây tổn thương nhiều nơi trong cơ thể nhưng chủ yếu là nhiễm trùng huyết và viêm màng não (VMN). Người là đối tượng tự nhiên, duy nhất mang mầm xem kèo nhà cái, bao gồm người xem kèo nhà cái và người lành mang trùng (mang vi trùng nhưng không mắc xem kèo nhà cái, vi trùng thường trú ở vùng họng mũi).

PV: Tình hình mắc xem kèo nhà cái do NMC từ đầu năm 2016 đến nay trên địa bàn tỉnh? Vì sao xem kèo nhà cái NMC nguy hiểm?

BS Đ.T.B.:3 tháng đầu năm 2016, Đồng Tháp đã phát hiện 1 ca nhiễm NMC trên một quân nhân ở huyện Châu Thành. xem kèo nhà cái nhân mắc xem kèo nhà cái thể VMN, đã được Viện Quân y 175 điều trị ổn định.

xem kèo nhà cái NMC nguy hiểm vì xem kèo nhà cái có thể xảy ra khắp nơi, lây lan nhanh có thể gây thành dịch. xem kèo nhà cái diễn biến cấp tính và gây nhiều biến chứng nguy hiểm. xem kèo nhà cái VMN do NMC tiến triển rất nhanh và khó phát hiện trong giai đoạn sớm vì triệu chứng giống với các xem kèo nhà cái VMN do nhiễm siêu vi thông thường. Tuy nhiên, nếu nhiễm trùng huyết tối cấp do NMC có thể dẫn tới tử vong trong 24 giờ hoặc tàn tật. Nếu người xem kèo nhà cái thể nhiễm trùng huyết tối cấp mà may mắn sống sót thì có thể mang những di chứng nghiêm trọng như phải cắt bỏ các chi, các ngón tay, ngón chân, để lại các tổn thương não, giảm thính lực, tổn thương thận và các vấn đề về tâm lý.

PV:Xin BS cho biết, ai có thể mắc xem kèo nhà cái NMC? Vi khuẩn lây lan như thế nào?

BS Đ.T.B.:Mọi người đều có thể mắc xem kèo nhà cái NMC, nhưng chủ yếu là trẻ nhỏ dưới 2 tuổi và thanh thiếu niên 14 - 20 tuổi, trước đó khỏe mạnh. xem kèo nhà cái lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp, thường xảy ra ở những nơi đông người, điều kiện sống chật chội, kém vệ sinh. Ở miền Nam nước ta xem kèo nhà cái có thể xuất hiện vào cuối mùa khô, đầu mùa mưa.

xem kèo nhà cái lây lan chủ yếu do tiếp xúc gần với người xem kèo nhà cái hoặc người lành mang trùng do hít phải những giọt li ti bắn ra khi người mang trùng nói chuyện, ho, hắt hơi. Các tiếp xúc hàng ngày như hôn, dùng chung khăn mặt, dụng cụ, ly tách; tiếp xúc với nhiều người như sống trong các khu tập thể, khu cắm trại... đều có thể dẫn đến lây truyền xem kèo nhà cái. Khi cơ thể mệt mỏi, hệ thống miễn dịch suy giảm sẽ làm tăng khả năng nhiễm xem kèo nhà cái.

PV: Người mắc xem kèo nhà cái NMC có những triệu chứng gì? Cách phòng ngừa, chữa trị?

BS Đ.T.B.:xem kèo nhà cái NMC thường biểu hiện với 3 thể lâm sàng: VMN, VMN kèm nhiễm trùng huyết và nhiễm trùng huyết không có VMN.

xem kèo nhà cái khởi phát đột ngột với sốt cao, mệt mỏi, đau đầu, đau cơ, nôn ói, xuất hiện chấm xuất huyết có màu đỏ (khi đè không mất) thường ở hông, mông, đầu gối, cẳng chân hay một số trường hợp có xuất huyết kết mạc. Trường hợp nặng trong vài giờ sau sốt, người xem kèo nhà cái có thể thay đổi tri giác, không nhận thức được, tay chân lạnh, da xanh, vả mồ hôi, những chấm xuất huyết màu đỏ to ra, xuất hiện nhiều hơn và trở nên tím thẫm hay hoại tử đen.

Thể nhiễm trùng huyết tối cấp diễn tiến nhanh chóng dẫn đến suy tuần hoàn, suy hô hấp và thường tử vong trong vòng 6 - 12 giờ sau khởi xem kèo nhà cái. Người xem kèo nhà cái thường bứt rứt, thay đổi tri giác sớm, tay chân giá lạnh, không còn mạch và huyết áp, xuất huyết dưới da nhiều nơi và có màu tím thẫm hay đỏ bầm. Đối tượng có tỷ lệ tử vong cao cho thể lâm sàng này là trẻ nhỏ dưới 2 tuổi và thanh thiếu niên, đặc biệt là những thanh niên khỏe mạnh, vạm vỡ, hay trẻ bụ bẩm.

PV:BS có lời khuyên gì đến mọi người trong việc phòng ngừa, điều trị xem kèo nhà cái NMC?

BS Đ.T.B.:Khi xuất hiện triệu chứng sốt, nổi chấm đỏ sớm trong 1 hay 2 ngày đầu của xem kèo nhà cái, người xem kèo nhà cái nên đến khám sớm tại cơ sở y tế để được chẩn đoán, xử trí và hướng dẫn kịp thời. Nếu xem kèo nhà cái được chẩn đoán và điều trị sớm với kháng sinh thích hợp có thể làm giảm tỷ lệ tử vong và những biến chứng của xem kèo nhà cái lý này.

xem kèo nhà cái có thể phòng ngừa được bằng vắc xin, và dự phòng nhiễm xem kèo nhà cái cho người có tiếp xúc gần với người đang bị xem kèo nhà cái bằng kháng sinh (tiếp xúc gần là tiếp xúc với khoảng cách dưới 1 mét, trong thời gian hơn 8 giờ hay sống cùng người xem kèo nhà cái trong thời gian 1 tuần trước hay 1 ngày sau khi xem kèo nhà cái nhân phát xem kèo nhà cái mà chưa được dùng kháng sinh). Rất cần thiết đưa trẻ đi tiêm chủng ngừa xem kèo nhà cái NMC nguy hiểm này. Giá vắc xin ngừa xem kèo nhà cái NMC týp A + C hiện nay khoảng 150.000 đồng, hiệu lực bảo vệ khoảng 3 năm.

PV:Xin BS cho biết giải pháp của Sở Y tế trong công tác phòng, chống xem kèo nhà cái do NMC?

BS Đ.T.B.:Các biện pháp chính yếu đã được ngành y tế tỉnh triển khai như giám sát chặt chẽ ca xem kèo nhà cái, lấy mẫu xét nghiệm để xác định ca xem kèo nhà cái; thực hiện xử lý ổ dịch từ ca đầu tiên theo đúng quy trình, không để lây lan; tăng cường công tác truyền thông cho nhân dân biết để phòng tránh; chuẩn bị đầy đủ thuốc men, trang bị, hóa chất để phòng, chống dịch. Ngoài ra, Sở Y tế đã ban hành các văn bản chỉ đạo phòng, chống xem kèo nhà cái do NMC đến các đơn vị trực thuộc; công tác tập huấn lại, triển khai biện pháp phòng, chống đã được các đơn vị chuyên môn thực hiện (truyền thông, giám sát, điều trị).

PV:Xin cảm ơn BS!

Hữu Nghĩa (Thực hiện)