Duyên nợ với ẩm thực xem kèo nhà cái Đồng Tháp

ĐTO - Khi thấy chị ngoài đồng xem kèo nhà cái Tháp Mười, Hồng Ngự, khi thì nơi làng bột Sa Đéc, có khi sang tận nước bạn Campuchia. Vẫn chất giọng ngọt ngào, chị mang ẩm thực từ xem kèo nhà cái Đồng Tháp giới thiệu đến bạn bè khắp nơi...

Nghệ nhân Viên Trân chế biến món ăn từ xem kèo nhà cái

Sống ở đất Sài Thành nhưng suốt chục năm nay, nghệ nhân Viên Trân - Nhà nghiên cứu văn hóa, ẩm thực Việt Nam (sinh năm 1972) đã dành hàng trăm chuyến về Đồng Tháp, vùng đất chị đã trót yêu, mà theo chị là nơi mỗi con người ở đây quá chân tình, thân thiết.

Tình cờ gặp chị trong Lễ hội xem kèo nhà cái trời Nam ở TP.Hồ Chí Minh cách đây 4 năm, thấy chị ngồi trong một gian hàng ẩm thực trang trí hoa văn rất Đồng Tháp, tôi hỏi: “Chị Viên Trân quê Đồng Tháp?” Chị bảo quê chị ở Sài Gòn. Tôi khá bất ngờ vì thấy chị vừa pha trà, rót trà xem kèo nhà cái vừa giới thiệu với chất giọng ngọt lịm về cách ướp trà xem kèo nhà cái Đồng Tháp, rất am tường với một chiều sâu về văn hóa trà xem kèo nhà cái.

Đi nhiều nơi, nhưng Đồng Tháp là vùng đất có nhiều kỷ niệm, gắn bó nghĩa tình với chị. Đến Đồng Tháp, gắn bó với vùng Đất xem kèo nhà cái hồng và thân thiết với sinh viên, bạn bè ở đây, theo chị, có lẽ trước hết là từ trà! Có lần chị nói, xem kèo nhà cái Đồng Tháp khiến chị mê mẩn. Vẻ đẹp nguyên sơ, hương thơm thuần khiết, khung cảnh bát ngát,... chính là nguồn nguyên liệu vô tận cho kho tàng ẩm thực xem kèo nhà cái miền Nam còn bỏ sót. Chị đã rất nhiều lần thử ướp trà xem kèo nhà cái từ xem kèo nhà cái Đồng Tháp, chế biến những món ăn từ xem kèo nhà cái Đồng Tháp, nghiên cứu tạo thêm nhiều món mới lạ. Đặc biệt từ nguồn nguyên liệu bao la này, chị cũng đã mày mò tìm hiểu, nghiên cứu và phục chế lại loại rượu xem kèo nhà cái tiến vua “danh bất hư truyền” từ đời nhà Trần.

Suốt 10 năm nay, nghệ nhân Viên Trân đã trở thành người bạn thân thiết của nhiều bà con nông dân, cán bộ, công nhân viên chức, hội viên hội phụ nữ, học sinh, sinh viên ở Đồng Tháp và du khách thập phương đến Đồng Tháp. Mọi người biết đến chị thông qua các cuộc thi, chương trình ẩm thực, các buổi nói chuyện - tọa đàm, lớp bồi dưỡng kiến thức văn hóa ẩm thực xem kèo nhà cái. Các bài giảng về ẩm thực xem kèo nhà cái của chị luôn thu hút mọi người, ở mọi lứa tuổi.

Chè xem kèo nhà cái nhãn do nghệ nhân Viên Trân chế biến

Duyên nợ với ẩm thực xem kèo nhà cái Đồng Tháp, không chỉ nghiên cứu chế biến ra nhiều món ăn, thức uống mới từ xem kèo nhà cái, chị còn mang ẩm thực từ xem kèo nhà cái Đồng Tháp cho bạn bè, du khách trong những chuyến đi đến các tỉnh trong Nam, ngoài Bắc. Những ngày đầu tháng 10/2018, trong một chuyến giao lưu tại xã Banteay Chakrey, huyện Preah Sdech (tỉnh Prâyveng, Vương quốc Campuchia) giữa Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Đồng Tháp phối hợp với Hội Phụ nữ Campuchia Vì hòa bình và Phát triển tỉnh Prâyveng, nghệ nhân Viên Trân đã giới thiệu đến phụ nữ huyện Preah Sdech về những ứng dụng của cây xem kèo nhà cái trong y dược và ẩm thực. Tại đây, chị cũng trực tiếp giảng dạy cách chế biến các loại trà và món ăn từ xem kèo nhà cái như: trà ướp xem kèo nhà cái, trà lá xem kèo nhà cái, chè xem kèo nhà cái nhãn, hoa xem kèo nhà cái chiên giòn, canh củ xem kèo nhà cái nấu gà,...

Nghiên cứu nhiều về xem kèo nhà cái, theo chị, xem kèo nhà cái Đồng Tháp có lịch sử lâu đời với chân giá trị và lợi ích mà không ai phủ nhận được. xem kèo nhà cái có giá trị nổi bật trong không gian ẩm thực chung của cả nước và đặc thù trong món ăn Đồng Tháp như: trà xem kèo nhà cái, cơm xem kèo nhà cái, canh xem kèo nhà cái, rau lá xem kèo nhà cái non; củ xem kèo nhà cái chiên, ngâm chua, kho, xào,...

Có lẽ vì am hiểu nhiều về văn hóa ẩm thực, vì mến yêu tính cách, con người nơi đây mà nghệ nhân Viên Trân có nhiều duyên nợ với ẩm thực từ xem kèo nhà cái Đồng Tháp. Và để rồi trong những chuyến đi đây đó, chị lại mang đặc sản của một vùng đất mình mến yêu đến với bạn bè, thực khách...

Hữu Nghĩa