Chuyện sông, tỷ lệ kèo nhà cái 88...

Từ xưa, ông bà ta đã khẳng định đường nước do tự nhiên tạo ra mà có, tùy lớn nhỏ mà gọi sông kèm theo tên, như sông Tiền (sông cái), sông Cao Lãnh (sông con)..., thường nhỏ hơn gọi là rạch (rạch Bà Bướm, rạch Cái Sâu...). Còn đường nước do con người tạo (đào) ra mà có thì gọi là tỷ lệ kèo nhà cái 88, mương, cống (tỷ lệ kèo nhà cái 88 Vạn Thọ, tỷ lệ kèo nhà cái 88 Thầy Lâm, tỷ lệ kèo nhà cái 88 Sáu Quốc, cống Kho, cống Trâm Bầu...).

Ở những nơi có con rạch ăn vô một đoạn rồi cùng (như rạch Bà Lới, rạch Xã Lễ, được ông bà ta đào nối cho thông qua giữa hai con sông, như tỷ lệ kèo nhà cái 88 Cả Đức (từ sông Cao Lãnh) đào nối ngọn rạch Bà Lới (từ sông Mỹ Ngãi), hay tỷ lệ kèo nhà cái 88 Ông Thợ (từ sông Cao Lãnh) nối ngọn rạch Xã Lễ (từ sông Mỹ Ngãi), tỷ lệ kèo nhà cái 88 Nguyễn Văn Tiếp B từ Ngã Sáu nối với ngọn sông Rạch Ruộng), tỷ lệ kèo nhà cái 88 Lấp Vò (từ Vàm Cống) nối với sông Sa Đéc..., thì đoạn tự nhiên mà có đều giữ tên sông, rạch cũ, đoạn do người đào thì gọi là tỷ lệ kèo nhà cái 88 có tên mới. Ví dụ: sông Rạch Ruộng (phần tự nhiên vốn có), tỷ lệ kèo nhà cái 88 Nguyễn Văn Tiếp B (phần do người đào), sông Sa Đéc (phần tự nhiên vốn có), tỷ lệ kèo nhà cái 88 Xáng Lấp Vò (phần do người tự đào) rạch ròi, rõ ràng như vậy.

Tiếc rằng, gần đây có người gọi lẫn lộn giữa sông và tỷ lệ kèo nhà cái 88, như gọi “sông Xáng Lấp Vò”. Đáng tiếc là trong văn kiện chánh trị của Đảng cũng gọi là sông Xáng, tức không phân định rõ giữa sông và tỷ lệ kèo nhà cái 88, mà nhập vô làm một. Lẽ ra phải gọi là tỷ lệ kèo nhà cái 88 Xáng Lấp Vò.

Tư tôi nghe mà buồn vì sai ngôn từ tiếng Việt. Mong rằng việc gọi đó nên sửa lại cho đúng.

Tư rèn